Okovani Prometej Balet

Riječ koreografa

„Što je dopušteno Jupiteru nije dopušteno volu“, kaže stara latinska izreka. Da li postoje manje vrijedni i više vrijedni, da li oni koji se smatraju više vrijednim mogu da tlače i iskorištavaju slabije, da li manipulacija strahom može ljude okrenuti jedne protiv drugih i dovesti ih do njihovog samouništenja? Baletna predstava „Okovani Prometej“  pokušava naći odgovore na ova pitanja, ali istovremeno i provjeriti gdje je danas emaptija i šta se desilo sa srećom i nadom.

Na tom neizvjesnom  putu traganja nailazimo na lik Prometeja koji kao buntovnik izrasta u simbol borbe za pravdu i slobodu mišljenja. Zbog potrebe da pomogne drugom, da ustane protiv tiranije, Prometej  postaje žrtva neprikosnovenog sistema vladanja na čijem  čelu se nalazi gospodar života i smrti, veliki Zeus. Unutrašnja energija Prometeja u kriku onog koji pati, trpi i vjeruje osnovna je inspiracija za koreografiju ove predstave. Kompozitor Marjan Nećak kroz svoju magičnu muziku donosi fantastične svjetove bogova i ljudi, te kreacijom začudnih atmosfera postavlja pred koreografa veliki izazov. Posebnost ovog komada, u muzičkom i koreografskom smislu, je ritual koji je od egzistencijalne važnosti za likove u predstavi i koji se nametnuo kao osnova za kreiranje koreografske koncepcije.

Za mene kao koreografa poseban izazov je bio istražiti granicu u pokretu između racionalnog i iracionalnog. Duhovni okovi likova u predstavi kroz ekspresiju pokreta igrača čine sistem programiranih mehaničkih figura koje se postepeno oslobađaju mehanike i postaju samosvjesni ljudi. Upravo ta oslobođenost tijela kreira pokrete na način da postaju individualni, ekspresivni i na momente transični. Energija solista i ansambla je ono što pokreće i čini predstavu „Okovani Prometej“  i u svojoj sveukupnosti kreira jedan svijet koji itekako korespondira sa današnjim vremenom.

I na kraju pitanje: Da li je Prometej mogao i drugačije postupiti i sebe spasiti? zasigurno ostavlja prostor za različita tumačenja.  Svako vrijeme ima svoje Prometeje, pa i ovo današnje, ali oni se nedovoljno čuju ili ih ljudi ne žele čuti. Nama ostaje nada u budućnost da će neke nove generacije imati više hrabrosti i snage kreirati bolji svijet od ovog u kojem danas živimo.

BELMA ČEČO BAKRAČ, koreografkinja

Vršilac dužnosti direktora Baleta Narodnog pozorišta Sarajevo od 2015. godine.

Kao profesionalni baletni igrač angažovana u Narodnom pozorištu Sarajevo 1998. godine, gdje je od 2001. u zvanju soliste Baleta. Ostvarila zapažene vodeće uloge u mnogim baletskim projektima: Carmen, Bolero, Slike s izložbe, Dom Bernarde Albe, U vremenu, Dubrovački kantuni, Pulcinella, Jabuka, Appassionato, Giselle, Katarina, bosanska kraljica, Of-of, Simha, Les Sylphides, Paquita, Labudovo jezero, Izložba slika, Palčica, Pepeljuga, Plavo, Romeo i Julija, Dama s kamelijama, Mare Nostrum… Nastupala i u Kamernom teatru 55, Pozorištu mladih Sarajevo, Bosanskom narodnom pozorištu Zenica, Narodnom pozorištu Tuzla.

Kao koreograf i saradnik na scenskom pokretu dala je značajan doprinos u realizaciji projekata: Igraj do kraja (kratki igrani film), Srebrenički inferno (oratorij, NPS), Umišljeni bolesnik (drama, BNP Zenica), Grad od snova 2000 (drama, Narodno pozorište Tuzla), Bosanski kralj (drama, BKC Tuzla), Sarajevo Waterdance (BKC, Sarajevo), Aladin (predstava za djecu, Pozorište mladih Sarajevo), Omer i Merima (balet, NPS).

Dobitnica je Nagrade Ginestra d’Oro za poseban doprinos razvoju i očuvanju baletske umjetnosti tokom rata u opkoljenom Sarajevu (Rim, 2002) i Nagrade za najbolju koreografiju na IV festivalu bisanskohercegovačke drame u Zenici (2005) za predstavu Srebrenički inferno autora Đele Jusića, Džamludina Latića i Tanje Oručević.

Završila Srednju muzičku i baletsku školu u Sarajevu, Odsjek za klasični balet (1999), u klasi profesorice Bahrije Bihorac. Tehnike modernog baletskog izričaja usvajala je u Beču, a koreografiju usavršavala u Laban centru u Londonu. Na sarajevskom Univerzitetu magistrirala je na temu “Odnosi s javnošću bosanskohercegovačkih pozorišta“.

MARJAN NEĆAK, kompozitor

Rođen 1976. u Bitoli  (Makedonija). Zanimanje za kompoziciju pokazuje od najranijeg djetinjstva. Završio je osnovnu i srednju muzičku školu u Bitoli (kontrabas i solo pjevanje). Diplomirao je na Fakultetu za audiovizuelnu umjetnost Evropske filmske akademije primijenjenih umjetnosti – ESRA Paris-Skopje-New York,  Odsjek za film i pozorište. Zaposlen je kao kompozitor u Narodnom pozorištu u Bitoli od 1996, a kao vanredni profesor predaje pjevačku interpretaciju na Fakultetu dramskih umjetnosti u Skoplju. Od 2013. godine bavi se i režijom.

Piše muziku za pozorište, operu, simfonijske i komorne orkestre, balet, mjuzikl, film, televiziju, vizuelne umjetnosti, muzejske postave i drugo. Veliki izvor nadahnuća mu je makedonska i balkanska tradicionalna muzika i folklor, koje je počeo uključivati u svoje kompozicije sintetizirajući ih s elektronskom muzikom.

Eksperimentirajući sa različitim muzičkim stilovima, bez insistiranja na nekom određenom, razvijao je otvorenost prema različitim žanrovima, stilovima i estetikama.

Potpisuje muziku za više od 200 predstava, od toga trideset dječijih, i radi u skoro svim teatrima Balkana i Evrope. Kompozicije Marjana Nećaka izvođene su na najznačajnijim muzičkim festivalima u Makedoniji, zemljama bivše Jugoslavije, Balkanu i u dvadesetak zemalja svijeta.

Kao logičan slijed svoje kompozitorske i rediteljske djelatnosti i težnji za totalnim teatrom, 2015. godine osniva u Bitoli Moving Music Theatre (MMT), koji u sklopu savremenog muzičkog teatra ima za cilj obuhvatiti opersku formu, vizuelne umjetnosti i edukativne projekte namijenjene internacionalnoj publici diljem svijeta. Prvi projekt Moving Music Theatra – Bitola bila  je inscenacija

Gogoljeve pripovijetke Dnevnik jednog luđaka za koju režiju, dramaturšku adaptaciju, muziku i scenografiju potpisuje Nećak.

Od praizvedbe sredinom  2015. godine u Bitoli, predstava je više puta nagrađivana. Nećak je dobitnik osam nagrada za autorsku scensku muziku na Makedonskom teatarskom festivalu Vojdan Černodrinski; Nagrade za autorsku scensku glazbu Male scene Rijeka; Nagrade za najbolji song u filmskoj muzici i Nagrade za najbolju filmsku muziku Montreal Film Festivala; Nagrade za najbolju predstavu za mono-operu Dnevnik jednog luđaka.

NADA MATOŠEVIĆ OREŠKOVIĆ, dirigentica

Rođena je u Rijeci 1971. godine.

Diplomirala dirigovanje 1993. na Akademiji za glasbo u Ljubljani, u klasi profesora Antuna Nanuta, a zatim završila i postdiplomski studij.

Nastupala je sa mnogim simfonijskim orkestrima u Hrvatskoj, Sloveniji, Italiji, Njemačkoj i Meksiku, a u angažman riječke Opere ulazi 1997. kao dirigentica i šef hora. Kasnije postaje i v. d. direktorica Opere riječkog HNK. Sa Ivicom Rušinom suosnivač je Riječke filharmonije.

Predaje na Područnom odjelu zagrebačke Muzičke akademije u Rijeci, gdje je u zvanju docenta u oblasti dirigovanja.

Od 1998. do 2002. bila je gost-dirigent Orkestra Filarmonica di Udine.

Dobitnica je godišnje Nagrade grada Rijeke 2001. godine,  za umjetničke dosege i doprinos razvoju riječke operske i koncertne djelatnosti.

U dosadašnjim godinama profesionalnog rada ostvarila je više od četrdeset operskih i baletskih produkcija, te mnoštvo simfonijskih i komornih koncerata u Hrvatskoj i svijetu.

Za interpretaciju IV simfonije P. I. Čajkovskog sa Simfoničarima RTV Slovenije 1992. nagrađena je Univerzitetskom Prešernovom nagradom.

Godine 1991. osniva Komorni orkestar PRO ARTE čija je umjetnička voditeljica i dirigentica do 1997.

Nastupa na mnogim međunarodnim festivalima: Mittelfest, Ljubljanski festival, Kogojevi dani, Slovenski dani, Vivat Gallus, Zajčevi dani, Riječke ljetne noći, Dubrovačke ljetne igre…

Šef-dirigent Orkestra riječke Opere postaje 2007. godine.

Od 2007-2014. bila je intendantica HNK Ivan pl. Zajc, Rijeka.

Nastupala sa  Simfonijskim orkestrom Akademije za glasbo, Simfoničarima RTV Slovenije,  Slovenskom filharmonijom, Komornim orkestrom Camerata Iabacensis, Orkestrom mladih Alpe –Adria, Simfonijskim orkestrom države Meksiko (Orquesta Sinfonica del Estado de Mexico), Komornim orkestrom iz Catanie, Orkestrom riječke Opere,  Orkestrom ljubljanske Opere, Komornim orkestrom Padove i Veneta (Orchestra da Camera di Padova e del Veneto), Udinskom filharmonijom ( Orch. filarmonica di Udine), Orkestrom gradskog teatra iz Giessena, Orkestrom Sinfonica Siciliana iz Palerma, Orkestrom državnog Univerziteta Meksika (Orquesta filarmonica de la UNAM),

Dubrovačkim simfonijskim orkestrom, Orkestrom Milano Classica, Makedonskom filharmonijom, Simfoničarima HRT-a, Orkestrom Teatra Carlo Felice, Genova, Orkestrom grčkog nacionalnog kazališta, Atena, Orkestrom Teatro filarmonico, Verona…