Madama Butterfly Opera

RIJEČ REDITELJA

Naš zadatak nije bio samo da posle trideset godina ponovo postavimo ovo značajno delo na scenu već da oživimo jedan daleki svet Japana koji kroz duboku i potresnu priču iz gledalaca izvlači svu tugu, radost i strast skrivenu između nota i pokreta. Ovaj nepoznati svet protkan drevnim pravilima igra ulogu sudbine duboko ukorenjene u ljudsku dušu, osvetljavajući tamne kutke koje obasjava samo iskra časti.

U ovom carstvu emocija, bavili smo se istraživanjem elemenata drevne Noh drame kao i idejama Butoh plesa, čija poetika postaje jezik tela, izraz dubokih osećanja koje reči ne mogu dočarati. Kroz poznate i dragocene vizuale japanske tradicionalne nošnje, sabrali smo mnogo toga važnog u nežnu simfoniju bola i ljubavi. Pokreti Noh teatra postaju šapat duše, izliv osećanja koji prelazi granice reči a poznati nemi krik se čuje glasnije od operskog belkanta.

Ali na kraju, kroz mnogo toga specifičnog Japanu i istočnim civilizacijama, ostaje samo jedna najvažnija stavka. Čast, kao temeljni element i glavno pitanje ove opere, postaje svetionik kojim se od prvog trenutka vodi naša Butterfly. Ista ta čast, kao kapetan broda sudbine, usmerava našu glavnu junakinju ka burnim vodama poštovanja zadate reči i u toj morskoj oluji događaja tone sve dublje i dublje, vodeći se samo ka jednom, svesno pristajući na žrtvu iako je rešenje tako jednostavno. Zaboraviti obećanje, prekšiti dogovor, promeniti gledanje na svet, raditi suprotno zadatoj reči. Neko lako provede celi život na taj način, ali neko jednostavno ne.

Ispod površine melodije, postajemo putnici na ovoj emotivnoj ekspediciji, putujući brodom sudbine, proživljavajući sa našom junakinjom bol i radost, gubeći se u šumi emocija kao u maglenom snu, a u konačnom susretu sa čašću, odzvanjaju samo pitanja, koja ostaju sa nama poput poslednjeg akorda. Koliko košta čast? Šta znači zadata reč? Koliko je važna iskrenost i čestitost? Koliko bi stvari bilo drugačije da naš svet počiva na temeljima jedne male Cio-Cio-San koja ima samo petnaest godina a nosi ceo kosmos na leđima.

U ovom spoju opere, butoh plesa, noh drame ali i dubokih moralnih pitanja, trudili smo se da stvorimo čaroliju u kojoj se suze stapaju sa notama, gde se pokreti pretvaraju u molitvu u želji da ovo delo postaje više od opere – duhovno putovanje koje treba da ostavi neizbrisiv trag u duši gledaoca, upozoravajući kako izgleda život sa i bez moralnih načela a podsećajući da smo svi mi, na kraju krajeva, samo protagonisti u sopstvenoj operi života.

Tadija Miletić

Josip Šego

Rođen je 1974. godine u Sarajevu. Studij dirigovanja upisao je na zagrebačkoj Muzičkoj akademiji u klasi prof. Igora Gjadrova, a diplomirao u klasi prof. Vjekoslava Šuteja 2000. godine. Tokom studija primio je Dekanovu nagradu za izvedbu opere Medij, Menottija, a cijeli je projekt nagrađen Rektorovom nagradom. Odmah poslije diplomiranja angažiran je u zagrebačkoj Operi kao korepetitor. Dirigentski debi je imao 2002. s operom Capuleti i Montecchi Bellinija, a zatim je preuzeo dirigovanje Mozartovom operom Idomeneo, s kojom je nastupio i na Festivalu Mozartove muzike u mađarskom Miškolcu. Poslije dirigovanja  još nekoliko opera, među kojima su bile Lady Macbeth Mcenskog okruga Šostakoviča i Tristan i Izolda Wagnera, 2005. je dobio dirigentski status. U zagrebačkoj je Operi postavio premijere Mozartove opere Bastien i Bastienne, Puccinijeve  La Bohème, Operni cabaret Barbera – Hindemitha - Fossa, Don Pasquale Donizettija i Menottijev Medij. 

Diriguje mnogim izvedbama i obnovama predstava redovnog opernog i baletnog repertoara, među kojima su:  Don Giovanni, Figarov pir i Čarobna frula Mozarta, Seviljski berberin Rossinija, Kazališne zgode i nezgode i Lucia di Lamermoor Donizettija, ­Rigoletto, Traviata, Trubadur i  Falstaff  Verdija, Madama Butterfly Puccinija, Prodana nevjesta Smetane, Šišmiš Strau­ssa ml., Jenufa Janáčeka, Nikola Šubić Zrinjski Zajca,  Ero s onoga svijeta  i Stanac Gotovca, Evgenij Onjegin, Orašar i Labudovo jezero Čajkovskog, Giselle Adama, Pepeljuga Prokofjeva i dr.   

Operom Ero s onoga svijeta je dirigovao i na live stream prijenosu za Opera Vision, te na gostovanju HNK u mađarskom Teatru Erkel u Budimpešti.                        ­                              ­        

Gostuje i u drugim opernim centrima regije; u skopskoj Operi je 2004. postavio Posjet stare dame Einema te postao stalni gost ove operne kuće izvodeći opere Mozarta, Donizettija, Verdija, Puccinija; u sarajevskom Narodnom pozorištu dirigovao je premijerama  Seviljskog berberina Rossinija, Čarobne frule Mozarta i Prodane nevjeste Smetane, te izvedbama nekoliko koncerata, među kojima i Mozartovim Requiemom, za otvorenje prve operne kuće u Bitoli pripremio je Don Pasqualea Donizzetija, a na otvorenju Skopskog ljeta 2008. dirigovao je Verdijevim Requiemom. U riječkom HNK Ivan pl. Zajc, između ostalog je dirigovao premijerom baleta Carmina burana Orffa, a u Šibeniku operom Medium Menottija.

Nastupao je sa Zagrebačkom filharmonijom, Sarajevskom ­filharmonijom, Skopskom filharmonijom, Simfonijskim puhačkim orkestrom HV, Karlovačkim komornim orkestrom,  Hrvatskim komornim orkestrom, Zborom i orkestrom Instituta za crkvenu glazbu Albe Vidaković, Akademskim mješovitim horom Bazilike Srca Isusova Palma, Mješovitim zborom Lira. Nekoliko je godina vodio mješoviti hor Collegium pro musica sacra, s kojim je ostvario više zapaženih nastupa te osvojio Zlatnu plaketu na 5. takmičenju pjevačkih horova u Zagrebu i Srebrnu plaketu na Olimpijadi horova u Bremenu te je gostovao u Italiji, Austriji, Njemačkoj i Švedskoj. 

Tadija Miletić

Nakon završenih odsjeka za klavir, solo pjevanje i teoriju muzike u Muzičkoj školi „Stanković“, diplomirao je dramaturgiju u klasi Siniše Kovačevića na Akademiji umjetnosti u Beogradu, a potom i master studije režije u klasi Nikite Milivojevića na Akademiji umjetnosti u Novom Sadu. Trenutno je na doktorskim studijama na Univerzitetu umjetnosti u Beogradu.

U decembru 2011. godine, zajedno sa dvadeset uspješnih mladih umjetnika, osnovao je organizaciju „Kulturni element” s kojom je do sada imao skoro stotinu kulturnih i humanitarnih aktivnosti. Od 2016. godine je direktor Međunarodnog takmičenja solo pjevača „Lazar Jovanović”, najvećeg operskog takmičenja u Srbiji. Od 2019. godine je docent na Fakultetu savremenih umjetnosti u Beogradu, gdje je radio i kao rukovodilac dramskog departmana, a od 2023. godine je docent i na Institutu za umjetničku igru. Autor je televizijske serije „Prva tarifa“ koja je premijerno prikazana na Prvoj televiziji.

Tokom prvih petnaest godina karijere radio je u Operi i teatru Madlenianum, gdje je pored režija, asistencija režije i dramatizacija ostvario i niz solističkih i horskih uloga u operama i mjuziklima. Bio je predsjednik žirija na više književnih manifestacija i pozorišnih festivala. Bio je član predsjedništva Mense Srbije, gdje je pored toga osam godina bio glavni i odgovorni urednik časopisa „MozaIQ”. Osim toga, godinama je u istoj funkciji glavnog i odgovornog urednika radio i na Festivalu monodrame i pantomime, kao i na festivalu Novi tvrđava teatar, a pet godina je radio kao vođa trupe za BITEF festival. Osnivač je Umjetničkog edukativnog centra Kulturni institut.

Aktivno drži predavanja i seminare širom zemlje. Ostvario je više od trideset opera, predstava i projekata. Profesionalno se usavršavao u Monaku u Operi Monte Karlo i u Nagoji u Japanu.